Ciechanowskie Zeszyty Literackie Nr 10, „Z Posłem Prawdy”, Związek Literatów Polskich, Ciechanów 2008 – wersja PDF (103 mb)
Od redakcji
Mam przyjemność przekazania do rąk Czytelników dziesiąty, a więc jubileuszowy numer Ciechanowskich Zeszytów Literackich. Kiedy w 1998 r. zaczynaliśmy w niewielkim gronie ich redagowanie, nie pomyśleliśmy, że wytrwamy tak długo.
I choć nie spełniły się nasze marzenia, aby periodyk stał się z czasem kwartalnikiem albo chociaż półrocznikiem (nadal te marzenia nam towarzyszą…), to z pewnością wydawanie od dziesięciu lat pisma, przy wsparciu finansowym samorządów wszystkich szczebli, ale jednak społecznie (bez etatów, nawet bez redakcyjnego telefonu i internetu, itp.), jest niewątpliwym sukcesem.
Jesteśmy jednym z nielicznych, a wielu uważa, że jedynym, Oddziałem Związku Literatów Polskich w kraju, którym się to się udało.
Przez dziesięć lat pismo nasze rozrosło się i umocniło na mapie literackiej Polski. Co roku prezentuje twórczość kilkudziesięciu różnych autorów, z kraju i zagranicy, stara się przekazywać najnowsze trendy w literaturze, a jednocześnie nieść głos z romantycznej, literackiej i bogatej kulturowo Ziemi Ciechanowskiej.
Zaczynaliśmy od 120 stron, dziś periodyk liczy ok. 250 i jest dosłownie jak pięknie wydana książka, mamy nadzieję, że i ciekawa. A świadczą o tym napływające do nas liczne wyrazy uznania, listy, pisma z bibliotek (CZL trafiają do ponad 30 największych bibliotek w kraju), witryn internetowych, czy trafiające do redakcji teksty z prośbami o ich opublikowanie na łamach CZL (nie wszystkie możemy spełnić).
Mamy więc nadzieję, że i ten jubileuszowy numer, który staraliśmy się przygotować jeszcze atrakcyjniej, też będzie ciekawy, interesujący i dostarczy Państwu wiele przyjemności. Jego autorami jest bowiem aż 42 pisarzy, w tym 6 z zagranicy, i to z obydwu półkul.
Już sam tytuł: Z Posłem Prawdy świadczy, że tegoroczne Ciechanowskie Zeszyty Literackie są poświęcone w dużej mierze Aleksandrowi Świętochowskiemu. Na Ziemi Ciechanowskiej obchodziliśmy bowiem w 2008 r. 70-lecie jego śmierci, dokładnie w Gołotczyźnie, gdzie pozytywista spędził prawie 30 swoich ostatnich lat.
Przyjechał na tę podciechanowską wieś za muzą, hrabianką Aleksandrą z Sędzimirów Bąkowską, osiedlił się, tworzył (napisał m.in. największe swoje dzieło Historię chłopów polskich), realizował w praktyce pozytywistyczne idee (zakładał szkoły, spółdzielnię wiejską, pocztę, stację kolejową), a także zakochał się (w Marii Żydowo, 53 lata od niego młodszej), ożenił, był szczęśliwy, uprawiał róże.
W Gołotczyźnie Poseł Prawdy też umarł i spoczął na zawsze, dlatego w 70. rocznicę jego śmierci, 25-26 kwietnia 2008 r., w tym „laboratorium polskiego pozytywizmu” oddali mu hołd czołowi badacze tej epoki, pisarze i muzealnicy, a także parlamentarzyści (Sejm RP podjął nawet uchwałę), władze lokalne i miejscowe środowisko.
Jako literaci rocznicę tę wkomponowaliśmy w program tegorocznej, już XIX Wiosny Literatury w Gołotczyźnie, która zawsze odbywa się w Muzeum Pozytywizmu w Gołotczyźnie (Oddział Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie). CO ZLP współorganizowało też w jej ramach sesję naukową „Aleksander Świętochowski, pozytywizm i losy polskiej inteligencji”, której plon jest imponujący.
Niektóre z odczytów – wygłoszone przez literatów – prezentujemy właśnie na łamach jubileuszowego Zeszytu. Polecam szczególnie trzy rozprawy: Bohdana Urbankowskiego nt. filozofii twórcy polskiego pozytywizmu, Grzegorza Wiśniewskiego – o wielkiej popularności twórczości literackiej Świętochowskiego w Rosji; oraz (nieskromnie…) swój tekst o tym, że to głównie Poseł Prawdy wypromował artystę Bolesława Biegasa, utalentowanego ubogiego wiejskiego chłopca spod Ciechanowa, który potem osiedlił się w Paryżu i został sławnym rzeźbiarzem, malarzem i literatem, zaś w Polsce niewielu o nim pamięta.
W tej pierwszej części CZL nr 10, zatytułowanej Z Posłem Prawdy, znajdą też Państwo relację z XIX Wiosny Literatury w Gołotczyźnie, wiersze kilku poetów inspirowane tym niezwykłym miejscem i osobą Aleksandra Świętochowskiego, a także inne ciekawe teksty, jak choćby wywiad Barbary Tokarskiej-Wójciak z zasłużonym ciechanowianinem Jerzym Hieronimem Olszewskim, który w 1938 r. był w Gołotcyzźnie na wielkim, uroczystym pogrzebie pozytywisty.
Poza hołdem dla Aleksandra Świętochowskiego, staraliśmy się przypomnieć polskiego Księcia poetów, Zbigniewa Herberta, wszak jego Rok 2008 trwa… Dlatego udało nam się opublikować ciekawy, zupełnie odmienny dwugłos o twórczości tego wielkiego poety, autorstwa dwóch warszawskich literatów: Aleksandra Nawrockiego oraz Bohdana Urbankowskiego.
Ponadto zapraszam Czytelników na Strony nasze, gdzie jak zwykle publikujemy dowolne utwory członków zwyczajnych i honorowych Ciechanowskiego Oddziału ZLP; oraz na Strony gościnne, ażeby poznać dokonania współczesnych autorów z różnych zakątków kraju oraz z zagranicy, m.in. Anny Bagriany z Kijowa na Ukrainie, Gezy Cseby’ego z Węgier, Libora Martinka z Czech, polskiej Chorwatki Olgi Lalic-Krowickiej, polskiego Niemca Józefa Pressa z Lubeki, polskiej emigrantki stanu wojenego Bożeny Pawłowskiej-Kilanowskiej z Kanady, czy Elżbiety Olszewskiej-Schyling (Elik Aimee) z Piaseczna. Zamieściliśmy też wiersze poetów z Krakowa: Lidii Żukowskiej oraz Szczęsnego Wrońskiego.
W Zeszytach nadal przewija się tematyka dotykająca Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, jako plon odkrywania „polskiego Horacego” i rozpoczętych w 2005 r. przez CO ZLP Międzynarodowych Dni M. K. Sarbiewskiego „Chrześcijański Horacy z Mazowsza”.
W tym numerze znajdą Państwo dwa bardzo interesujące teksty: prof. Uniwersytetu Warszawskiego Juliana A. Chrościckiego (o związkach „sarmackiego Horacego” z największym artystą baroku P. P. Rubensem, autorem stron tytułowych do jego dzieła Lyricoum libri) oraz Ewy Gryguć z Biblioteki Narodowej w Warszawie – o jej odkryciu bibliofilskim w Kijowie, gdzie odnalazła tom wierszy z 1620 r. papieża Urbana VIII podarowany dla M. K. Sarbiewskiego, który to odnotował w tej książce…
Natomiast w rozdziale Laureaci naszych konkursów literackich prezentujemy – jak zwykle – poezję i prozę nagrodzoną w trzech ostatnich edycjach ogólnopolskich konkursów, które współorganizujemy z różnymi instytucjami kultury: „O Laur Opina” (Ciechanów-Opinogóra), „O Laur Posła Prawdy” (Gołotczyzna) i „O Laur Sarbiewskiego” (Płońsk). W ten sposób możemy zaprezentować Czytelnikom aż dziewięciu autorów z terenu całego kraju.
Z kolei w rozdziale Recenzje, krytyka literacka, opinie publikujemy teksty o nowo wydanych książkach naszych członków, autorstwa znanych recenzentów: Jana Zdzisława Brudnickiego i Andrzeja Zaniewskiego z Warszawy, Stanisława Nyczaja z Kielc, Igora Kantorowskiego z Płońska oraz Zofii Reklewskiej-Braun i Wojciecha Wierzewskiego ze Stanów Zjednoczonych.
W ostatnim rozdziale Wydarzenia, kronika staraliśmy się odnotować najważniejsze wydarzenia z działalności Ciechanowskiego Oddziału ZLP oraz udziału jego członków w szeroko pojętym życiu literackim w regionie, kraju i poza jego granicami.
W sumie, jak już wspomniałam, w tegorocznym zeszycie Z Posłem Prawdy prozę i poezję prezentuje 42 autorów, w tym sześciu autorów spoza kraju. Mam więc nadzieję, że jubileuszowy numer Ciechanowskich Zeszytów Literackich, Państwa zaciekawi.
Dziękujemy wszystkim Autorom za utwory, Prezydentowi Ciechanowa, Marszałkowi Mazowsza i Staroście Ciechanowskiemu za pomoc finansową, a drukarzom i księgarzom za współpracę. Dzięki wspólnemu wysiłkowi, stworzone w 1999 r. przez ciechanowski Oddział Związku Literatów Polskich (który w ubr. – 7 września 2007 r. obchodził swój Jubileusz Dziesięciolecia), pismo stało się już trwałą wartością kultury, nie tylko na Mazowszu.
Teresa Kaczorowska
21 sierpnia 2008
