XXVII Ciechanowska Jesień Poezji 2022
Międzypokoleniowy festiwal literacki „XXVII Ciechanowska Jesień Poezji”, który trwał w Ciechanowie i Opinogórze dwa dni (7-8 października 2022 r.) przyćmił poziomem artystycznym, literackim i organizacyjnym poprzednie edycje tego wydarzenia. Śmiało można powiedzieć, że gród nad Łydynią oraz pobliska Opinogóra z imponującym Muzeum Romantyzmu, stały się na te dwa dni literacką stolicą Polski, a może nie tylko.
Ideą festiwalu było przybliżenie niełatwej w odbiorze sztuki poezji ludziom młodym, osobom dorosłym i seniorom oraz ich integrację na bazie wspólnego odbioru literatury i muzyki. Wydarzenie zgromadziło miłośników literatury, poetów i pisarzy zarówno uznanych, jak i początkujących, znawców, wybitnych ekspertów, naukowców, dziennikarzy i artystów muzyków nie tylko z Polski i Europy, ale i z innych kontynentów. Rozstrzygano konkursy, wręczano nagrody i znaczące medale, słuchano prelekcji i wykładów oraz poezji, delektowano się muzyką w wykonaniu znakomitych artystów, toczono naukowe dyskursy na temat literatury. Wszystko to było możliwe dzięki zaproszeniu zarówno wybitnych ekspertów, literaturoznawców i artystów, jak i twórców młodych, początkujących oraz miłośników poezji, literatury i muzyki reprezentujących wszystkie przedziały wiekowe. Całość nie mogłaby się odbyć bez partnerów i sponsorów Związku Literatów na Mazowszu – głównego organizatora festiwalu: samorządów Województwa Mazowieckiego oraz Miasta Ciechanów, Muzeum Romantyzmu w Opinogórze, Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ciechanowie oraz Hotelu Korona.
Po spotkaniu organizacyjnym w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Ciechanowie, wydarzenie rozpoczęło się spotkaniami poetów w młodzieżą i seniorami w szkołach i DPS. Niestety w DPS „Kombatant” zlokalizowano ognisko Covid-19 i spotkanie zostało przełożone na termin późniejszy. Do szkół podstawowych, średnich oraz Państwowej Uczelni Zawodowej im. Ignacego Mościckiego ze swoją poezją pojechali: prof. Kazimierz Świegocki z Warszawy – poeta, filozof i krytyk literacki;prof. Bogusław Dopart z Krakowa – literaturoznawca i historyk oraz teoretyk literatury, szefujący Katedrze Historii Literatury Oświecenia i Romantyzmu wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego;Hanna Budzisz – dziennikarka, wiceprezes oddziału warszawskiego SDP, członek rady programowej Polskiego Radia, Mirosława Niewińska z Paryża- poetka, psycholog, artystka;Jerzy Przybyłek – muzyk i poeta z Holandii;Adam Siemieńczyk z Londynu – poeta, redaktor i malarz z Wielkiej Brytanii, założyciel Stowarzyszenia Polskiej Poezji na Wyspach Brytyjskich „PoEzja Londyn”, a także członek Akademii Literatury i Sztuki Słowiańskiej w Bułgarii oraz organizacji La Maison des Artistes we Francji;Marta Berowska z Warszawy – poetka, autorka sztuk scenicznych oraz słuchowisk dla dzieci i młodzieży, związana w latach 70. XX wieku z grupą literacką„Konfederacja Nowego Romantyzmu”; Janina Wielogórska–poetka, prezes Stowarzyszenia Autorów Polskich w Żyrardowie;dr Lidia Lachowska – poetka, bibliotekarka z Pułtuska;Józef Pless– polsko-niemiecki poeta, prozaik, tłumacz i publicysta, członek Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie w Londynie, Polskiego Stowarzyszenia Autorów, Dziennikarzy i Tłumaczy w Paryżu, Fundacji Artystycznej „Pegasus” w Hamburgu, Stowarzyszenia Autorów Niemieckich i Ich Przyjaciół w Lubece; Krzysztof Bieńkowski–poeta z Płocka, członek Związku Literatów Polskich, prezes Oddziału Płockiego SAP;Barbara Orlowski – poetka z Niemiec i Brazylii, założycielka Międzynarodowej Grupy Poetyckiej „Mango”;Paweł Kuszczyńskiz Poznania – poeta i krytyk literacki, wieloletni prezes ZLP w Poznaniu, publicysta „Gazety Poznańskiej” i „Głosu Wielkopolskiego”. Towarzyszyli im jako gospodarze, reprezentujący Związek Literatów na Mazowszu (ZLM) i poezję płn. Mazowsza: dr Teresa Kaczorowska z Ciechanowa- prezes ZLM, prozaik, poetka i animatorka kultury, która prowadziła cały festiwal; Dariusz Tomasz Węcławski z Ciechanowa – wiceprezes ZLM, poeta, prezes Towarzystwa Twórców Trzeciego Tysiąclecia,dr Piotr Kaszubowski z Przasnysza – historyk, poeta, sekretarz ZLM, Marek Piotrowski – poeta i archeolog, członek władz ZLM, Wiktor Golubski – poeta, skarbnik ZLM oraz Barbara Sitek-Wyrembek – poetka z Ciechanowa.
Równocześnie ze spotkaniami autorskimi w szkołach, w Miejskiej Bibliotece Publicznej odbywały się warsztaty poetyckie dla młodych. Poprowadził je Miłosz Manasterski, dziennikarz i komentator polityczny z Agencji Informacyjnej, ale też znany prozaik i poeta, tłumacz poezji, autor dziesięciu książek poetyckich. Po warsztatach był bardzo zadowolony i ocenił, że wielu uczniów „Krasiniaka”, którzy przybyli na spotkanie, ma poetycki talent i należałoby go rozwijać.
Po spotkaniach autorskich poeci i uczestnicy udali się na przejażdżkę po Ciechanowie śladami Czesława Słońskiego – poety, nauczyciela, działacza kultury, ochotnika wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku, bohatera tegorocznej edycji „Ciechanowskich Zeszytów Literackich” nr 24, rocznika wydawanego przez ZLM. Zebrani zobaczyli były obiekt Gimnazjum Ogólnokształcącego im. Z. Krasińskiego, w którym pracował Czesław Słoński, w którym podczas II wojny światowej mieszkał wojewoda Zichenau (planowanej guberni ciechanowskiej), gdzie bywał też gauleiter Prus Wschodnich, zbrodniarz wojenny Erich Koch, a także grób Czesław Słońskiego na cmentarzu parafialnym przy ul. Płońskiej.Niestety mogiła jest dziś bardzo zaniedbana.
Przy pięknej, jesiennej, słonecznej pogodzie poeci złożyli wiązankę i zapalili znicz pamięci. Czesława Słońskiego przybliżyły Teresa Kaczorowska oraz Hanna Budzisz, związana z nim rodzinnie, zaś Krzysztof Bieńkowski przeczytał jeden z wierszy odchodzącego w niepamięć poety, który był barwną i znaną postacią przedwojennego Ciechanowa.
Kolejnym punktem programu festiwalu była promocja 24. numeru „Ciechanowskich Zeszytów Literackich” w Zamku Książąt Mazowieckich w Ciechanowie. W imponujących wnętrzach zabytkowej budowli gości powitał Robert Kołakowski, dyrektor Muzeum Szlachty Mazowieckiej. Losy Czesława Słońskiego, bohatera najnowszej edycji „Ciechanowskich Zeszytów Literackich”, przybliżyła Hanna Budzisz, natomiast jego poezję interpretowała dr Lidia Izabela Lachowska. Na zakończenie redaktor periodyku, dr Teresa Kaczorowska wręczyła egzemplarze autorskie najnowszych „Ciechanowskich Zeszytów Literackich”autorom periodyku i uczestnikom spotkania. Równocześnie uczestnicy mogli podziwiać wystawę pamiątek po Czesławie Słońskim,po której oprowadzała zebranych dr Bogumiła Umińska – regionalistka, historyk, muzealnik, dr nauk humanistycznych w zakresie historii, która z ramienia Muzeum Szlachty Mazowieckiej przygotowała ekspozycję. Warto dodać, że wydanie „CZL” nr 24 sfinansowały dwa samorządy: województwa mazowieckiego oraz miasta Ciechanów.
Ostatni akord pierwszego dnia festiwalu wybrzmiał w Hotelu Korona, gdzie odbyła się Noc Poetów. Trwała kilka godzin i niespodziewanie skończyła się interesującą dyskusją krytyków literackich, literaturoznawców i poetów, na temat poezji romantycznej i poezji w ogóle… a nawet przecinków i kropek oraz co one znaczą w korekcie.W gościnnych murach hotelu zaprezentowało się około trzydziestu poetek i poetów. Poza wyżej już wspomnianymi twórcami swoją poezję zaprezentowali także ci, którzy dojechali później: prof. Piotr Müldner-Nieckowski z UKSW w Warszawie – poeta, lekarz z zawodu, językoznawca, wydawca, społecznik; dr Dariusz Tomasz Lebioda – wyśmienity poeta z Bydgoszczy, członek ZLP, Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza i Towarzystwa Literackiego im. H. Sienkiewicza oraz jego żona Anna Lebioda- poetka, z zawodu lekarka; Thomas Starky– literat, akademik ze Stanów Zjednoczonych, absolwent Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku, wykładowca kilku uniwersytetów w Chinach; Anna Humięcka -poetka reprezentująca Związek Twórców Ziemi Zawkrzeńskiej i Towarzystwo Twórców Trzeciego Tysiąclecia; Ewa Puternicka- poetka, skarbnik Towarzystwa Twórców Trzeciego Tysiąclecia, członek SAP Art w Ciechanowie oraz Wiesława Palewska- mławianka, poetka zrzeszona w Związku Twórców Ziemi Zawkrzeńskiej. Wieczór poezji umiliła i uświetniła wspaniała muzyka skrzypcowa Marka Snycerskiego z Warszawy, absolwenta Akademii Muzycznej im. Ignacego Paderewskiego w Poznaniu. Ostatnie akordy Nocy Poetów przebrzmiały już po północy.
Drugi dzień festiwalu rozpoczął się w Opinogórze od złożenia kwiatów i zapalenia zniczy w krypcie opinogórskiego kościoła pod tablicą Zygmunta Krasińskiego i jego krewnych oraz na tamtejszym cmentarzu, na grobie Janusza Królika, wieloletniego dyrektora Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Następnie goście zwiedzili z muzealną przewodniczką liczne obiekty, rozlokowane na kilkunastohektarowym terenie Muzeum Romantyzmu. Pozostała część festiwalu odbyła się w muzealnej oranżerii – imponującym, przeszklonym gmachu. Uroczystość rozpoczęła się od XXIV Spotkania z Literaturą, – spotkania te prowadzi od 2008 r. dr Teresa Kaczorowska na zlecenie Muzeum Romantyzmu, która zaprosiła w ciągu 14 lat już czołówkę literatury polskiej. Tym razem jej gościem był prof. Piotr Müldner-Nieckowski, poeta, lekarz, językoznawca, związany z UKSW w Warszawie i Polskim Towarzystwem Językoznawczym.
Następnie Kapituła Medalu Zygmunta Krasińskiego pod przewodnictwem dr. Teresy Kaczorowskiej nadała to prestiżowe odznaczenie prof. Bogusławowi Dopartowi, krakowskiemu literaturoznawcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który wygłosił wspaniałą mowę świadczącą o wielkiej jego erudycji.Miłą niespodzianką było też nadanie Medalu o GródkaPoEzji Londyn dr. Teresie Kaczorowskiej, prezes Związku Literatów na Mazowszu. Medal wręczył poeta emigracyjny Adam Siemieńczyk z Londynu, a najbardziej zaskoczona sytuacją była… laureatka.
W następnej kolejności uczestnicy festiwalu mieli możliwość zapoznania się ze wschodzącymi gwiazdami poezji i literatury. Jury w składzie: prof. Zbigniew Chojnowski z Instytutu Literaturoznawstwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Marta Berowska, poetka z Warszawy i Dariusz Węcławski, wiceprezes Związku Literatów, ogłosiło wyniki III Ogólnopolskiego Konkursu Poezji „O Laur Zygmunta z Opinogóry”pod honorowym patronatem prezydenta miasta Krzysztofa Kosińskiego. Na konkurs wpłynęło ponad 70 prac z całego kraju. Przewodniczący jury podkreślił wysoki poziom nadesłanych wierszy, niewskazujący na fakt, że ich autorami są młodzi ludzie w wieku od 14 do 21 lat. Laureaci otrzymali nagrody finansowe, rzeczowe oraz dyplomy.
Nagrodę specjalną za wiersz o Ciechanowie, ufundowaną przez Prezydenta Miasta Ciechanów otrzymał Szymon Rosłon, czternastolatek z Zalesia w woj. warmińsko-mazurskim. Nagroda specjalna za wiersz inspirowany twórczością Zygmunta Krasińskiego trafiła do Małopolski, na ręce Filipa Podzoba z Krakowa (21 lat). Dwa równorzędne wyróżnienia otrzymali Łukasz Sienkiewicz, siedemnastolatek z Wydmin w powiecie giżyckim na Mazurach oraz Aleksandra Rewezińska, również siedemnastolatka ze Żnina w woj. kujawsko-pomorskim.
Trzecie miejsce zajął młody poeta z Warszawy Maciej Korzecki (18 lat). Drugim miejscem w konkursie może pochwalić się siedemnastoletni poeta z Tczewa,Maciej Korzecki. Zwyciężczynią konkursu została ubiegłoroczna wyróżniona, Rozalia Dmochowska z Poznania, grająca tego dnia partę harfy w „Królu Rogerze” w Operze Bałtyckiej w Gdańsku. Na szczęście laureatka zdążyła, jadąc z Poznania, odwiedzić Opinogórę i odczytać jeden ze swoich wierszy konkursowych pod tytułem „Nekrolog”, którym oczarowała publiczność, po czym udała się na Wybrzeże.
Dwudniowy festiwal zakończył się fantastycznym koncertem muzyki romantycznej w wykonaniu artystów z Włoch – sopranistki Dominiki Zamary, grającej na fortepianie Marii Rity Panella oraz młodego wirtuoza klarnetu Nicoli Bertoliniego. Koncert był tak niezwykły, że publiczność nie pozwoliła zejść artystom ze sceny bez bisu, a klarnecista musiał udać się na zaplecze po dodatkowe nuty, by zagrać wspaniale tango.
XXVII międzypokoleniowy festiwal literacki „Ciechanowska Jesień Poezji” przeszedł już do historii, ale jeszcze długo jego echa będą odbijały się od ciechanowskich i opinogórskich murów zabytkowych budowli. Natomiast poeci, naukowcy i muzycy tegorocznej edycji postawili poprzeczkę poziomu artystycznego na tak wysokim poziomie, że nie lada wyzwaniem będzie organizacja kolejnych festiwali. Ciechanów i Opinogóra mogą być dumne z goszczenia tak wielu wspaniałych twórców i artystów wielu pokoleń z całej Polski, Europy i świata w jednym czasie.
Dariusz Węcławski
