Poznawali ślady Sarbiewskiego na Litwie
W ramach wskrzeszania pamięci o największym poecie epoki baroku, urodzonym w pobliskim Sarbiewie – Macieju Kazimierzu Sarbiewskim, dwunastoosobowa delegacja z Płn. Mazowsza odwiedziła mikrobusem, w dniach 15-17 czerwca, Żmudź i Litwę. Jest to wynik współpracy Academii Europaea Sarbieviana z Litwą, drugą ojczyzną poety uwieńczonego w Rzymie Laurem Poetyckim przez papieża Urbana VIII.
Koszty wyprawy ciechanowian pokrywał rząd Litwy. Wśród uczestników byli prezes i skarbnik Akademii (dr Teresa Kaczorowska i Mariusz Pasierowski), wójt gminy Baboszewo Wiesław Przedpełski, prowadzony przez Bogusławę Nasierowską Zespół Muzyki Dawnej „Horrendus” z Ciechanowa, dwie laureatki VII Młodzieżowego Konkursu Krasomówczego: Eliza Kozłowska (Powiatowe Gimnazjum Publiczne w Płońsku) i Anna Rakowska (Gimnazjum w Polesiu, gm. Baboszewo) oraz ciechanowski fotografik Kazimierz Kosmala. Wraz z gospodarzami poznawali ślady „polskiego Horacego” na Żmudzi i Litwie.
W dawnym kolegium jezuickim w Krożach (odrestaurowanym dziś za fundusze UE), gdzie M.K. Sarbiewski rozpoczynał swoją pracę pedagoga (1617-1620) mieści się dziś utrzymywane przez samorząd rejonu Kelmė – Centrum Kultury im. M. K. Sarbiewskiego. Poza pokojami hotelowymi (gdzie ciechanowianie byli zakwaterowani), w murach kolegium w Krożach mieści się też muzeum, biblioteka, liczne sale ekspozycyjne i konferencyjne. Tam też odbywała się w dwóch językach – polskim i litewskim – konferencja naukowa ,,Długoletnie tradycje w nowym kontekście“.
Konferencję w zabytkowym dawnym kolegium otworzył uroczyście występ zespołu ,,Horrendus“ oraz mer Samorządu Kelmė. Potem odczyty wygłosili: niżej podpisana prezes Academia Europaea Sarbieviana, dr Teresa Kaczorowska (,,Maciej Kazimierz Sarbiewski z Mazowsza i pamięć o nim na ziemi rodzinnej“), profesorowie Uniwersytetów Wileńskiego i Pedagogicznego (prof. Eugenija Ulčinaitė, Ona Daukšienė, Živilė Nedzinskaitė) oraz wójt gminy „polskiego Horacego” – Wiesław Przedpełski (,,Baboszewo – rodzinna gmina M. K.Sarbiewskiego“). Na koniec konferencji młodzież z teatru Centrum Kultury im. M. K. Sarbiewskiego zaprezentowała literackie kompozycje muzyczne. Wspaniale wypadły także dwie młode krasomówczynie z powiatu płońskiego: Eliza Kozłowska i Anna Rakowska, które w maju zwyciężyły w konkursie w Sarbiewie.
Poza zwiedzaniem Kroż i okolic, jeden dzień poświęcono na wyjazd do Wilna. Tam ciechanowianie, pod okiem wileńskich przewodników, poznawali trakty i ślady swego sławnego krajana. Najpierw na Uniwersytecie Wileńskim, gdzie poeta z Sarbiewa był profesorem, dziekanem wydziału filozofii, doradcą rektora, obronił dwa doktoraty. Uczelnia nad Wilią pamięta o Sarbiewskim: pieczołowicie przechowuje jego dzieła i starodruki, prowadzi badania, wydaje książki, organizuje konferencje. Jeden z uniwersyteckich dziedzińców nosi imię M.K. Sarbiewskiego, a w jego progach wita okazała płaskorzeźba Poety Laureatusa. W słynnym uniwersyteckim kościele św. Janów można także zobaczyć jego portret.
Ciechanowianie zwiedzili też gmach jezuickiego Nowicjatu, gdzie młody,17-letni syn właścicieli Sarbiewa przybył w 1612 roku na dwa lata, zaraz po ukończeniu kolegium jezuickiego w Pułtusku (czyli jego pierwszy dom na Litwie) i wstąpił w szeregi Towarzystwa Jezusowego. Poznali też kilka kościołów, do których uczęszczał „sarmacki Horacy” – przede wszystkim pw. św. Ignacego Boboli i św. Kazimierza.
Mimo iż wyprawa była daleka i niełatwa, jej uczestnicy są bardzo zadowoleni. Zostali znakomicie przyjęci, ponadto zacieśniła się współpraca nt. Sarbiewskiego – zarówno badaczy, poetów, jak młodzieży. Istniejący od dwóch lat Oddział Wileński Academii Europaea Sarbieviana zaczyna działać bardziej aktywnie. Jego prezes dr Regina Jakubenas była tłumaczem konferencji w Krożach. Na Uniwersytecie Wileńskim odbyło się z ciechanowianami spotkanie, prowadzone przez prof. Eugeniję Ulčinaitė (też członka AES), podczas którego badacze litewscy zapowiedzieli swoją naukową wizytę śladami Sarbiewskiego w Polsce.
W przyszłym roku także delegacja z Kroż przyjedzie na VIII Międzynarodowe Dni M.K. Sarbiewskiego. A już w najbliższych miesiącach planowane jest wydanie ponad 40 utworów M.K. Sarbiewskiego w trzech językach: w łacinie, języku polskim i litewskim. Pomoc w wydaniu publikacji obiecała Akademia Humanistyczna w Pułtusku. Nad polskojęzycznym przekładem z łaciny utworów M. K. Sarbiewskiego pracuje Ryszard Tarwacki, członek Związku Literatów na Mazowszu.
Teresa Kaczorowska
Fot. Kazimierz Kosmala