O Sarbiewskim w Atenach
Pisarka, dziennikarka i animatorka kultury dr Teresa Kaczorowska – która od ponad dziesięciu lat zabiega o przywrócenie pamięci, a także literaturze polskiej, zapomnianego poety ks. jezuity Macieja Kazimierza Sarbiewskiego – wygłosiła o nim dwie multimedialne prelekcje w starożytnych Atenach.
Teresa Kaczorowska (kierująca trzeci rok Powiatowym Centrum Kultury Sztuki im. M. Konopnickiej w Ciechanowie) przebywała w stolicy Grecji kilka dni (16-21 maja 2014), na zaproszenie Towarzystwa Kultury Polskiej w Atenach im. Juliusza Słowackiego. Organizacja ta odkryła pisarkę przez Internet i przygotowała jej w Atenach dwa spotkania, pod hasłem „Maciej Kazimierz Sarbiewski – poeta nieznany”. Pierwsze skierowane do młodzieży – odbyło się w Zespole Szkół przy Ambasadzie RP im. Zygmunta Mineyki, drugie zaś do rodaków mieszkających w Grecji – w Bibliotece Polskiej w ośrodku oo jezuitów w Atenach.
Obydwa spotkania były dla Polaków w Atenach (jest ich w stolicy Grecji ok. 20 tysięcy) niezwykle odkrywcze. Przybliżały nieznanego tam ks. jezuitę Macieja Kazimierza Sarbiewskiego – urodzonego 24 lutego 1595 r., w Sarbiewie pod Płońskiem (zmarł w Warszawie, 2 kwietnia 1640 r.) – najwybitniejszego łacińskiego poetę XVII wieku, cenionego teoretyka poezji, liryka baroku. Pierwszego w Europie sławnego poetę polskiego i pierwszego, przed Sienkiewiczem, tak popularnego autora polskiego.
Dzięki używaniu łaciny, już za życia osiągnął on w Europie ogromny rozgłos i rozsławił kulturę Polski w stopniu później nie spotykanym. Ogłoszono go jako Horatio par, czyli równego Horacemu, największemu poecie starożytności. Pisane w języku Rzymian utwory „chrześcijańskiego Horacjusza” (Horatius Christianus) lub „sarmackiego Horacjusza” (Horatius Sarmaticus), jak go nazywano, były czytane na uniwersytetach europejskich, min. w Oxfordzie i Atenach, docierały też do kolonialnej jeszcze Ameryki Płn. (jako pierwszy produkt wymiany kulturalnej pomiędzy Rzeczpospolitą a Nowym Światem).
Maciej Kazimierz Sarbiewski był laureatem najwyższej ówczesnej nagrody literackiej – „Laura poetyckiego” (łac. Poëta laureatus) – o prestiżu porównywanym z nagrodą Nobla w dziedzinie literatury. Maciej K. Sarbiewski był w I RP również cenionym wykładowcą: poetyki, filozofii, retoryki i teologii – w kolegiach jezuickich (Krożach, Połocku), a przede wszystkim w Akademii Wileńskiej, gdzie obronił dwa doktoraty, został profesorem, dziekanem, doradcą rektora (dlatego do dziś stanowi chlubę literackiej i naukowej Litwy).
W starożytnych Atenach, skąd m.in. poeta z Sarbiewa czerpał wzory z literatury antycznej, dr Teresa Kaczorowska przybliżyła „polskiego Horacego” na podstawie dwóch swoich książek: Maciej Kazimierz Sarbiewski SJ na Mazowszu (2005) oraz Maciej Kazimierz Sarbiewski SJ na Litwie (2012). Pokazała ważne dla ukształtowania się i rozwoju poety z Sarbiewa miejsca, ludzi, wciąż istniejące ślady po nim oraz dowody pamięci rodaków – na ziemi rodzinnej i na Litwie. Przybliżyła też przywracanie należnej mu pamięci poprzez organizowane pod jej kierownictwem od dziesięciu lat na Płn. Mazowszu Międzynarodowe Dni M. K. Sarbiewskiego „Polski Horacy z Mazowsza”.
Jest to ważne dzisiaj, kiedy narodowości na całym świecie poszukują swoich korzeni i tożsamości, zaś mazowiecki „poeta uwieńczony”, pomimo iż istnieje niemal we wszystkich podręcznikach historii literatury, odchodzi w zapomnienie. Mało znany jest także w Grecji, nawet wśród jezuitów, stąd prelekcje dr Teresy Kaczorowskiej miały niezwykle ważne znaczenie. Wizyta T. Kaczorowskiej odbiła się echem w ateńskiej prasie, zaowocuje też współpracą literacką z Grecją.
